Elektryczne autobusy dopiero się rozpędzają

W sektorze zelektryfikowanej komunikacji zbiorowej tkwi ogromny potencjał.

Rozwój elektromobilności nabiera tempa. Z raportu „Global EV Outlook 2022” wynika, że globalna sprzedaż elektryków w ubiegłym roku podwoiła się w porównaniu do 2020 r. Warto przyjrzeć się w tym miejscu elektrycznym autobusom, bo to w tej kategorii tempo wzrostu będzie wyjątkowo duże.

Podczas tegorocznego Forum Inteligentnego Rozwoju w Uniejowie wiele mówiło się o elektromobilności. Dużo uwagi poświęcono projektowi dla operatora w Katarze, w którym czynnie uczestniczył zespół ABB E-mobility w Krakowie. Mowa o wyjątkowym przedsięwzięciu – dostawie infrastruktury ładowania dla jednej z największych na świecie flot autobusów elektrycznych. Projekt z uwagi na swoją innowacyjność został nominowany do Nagrody Inteligentnego Rozwoju.

Do Kataru ABB dostarczy łącznie aż 1300 złącz (tworzących miejsca docelowego ładowania) oraz 89 ładowarek pantografowych dla autobusów. Wszystkie urządzenia muszą działać w ekstremalnie wysokich temperaturach i obsługiwać nawet 1000 autobusów, przewożących do 50 tys. pasażerów dziennie. Rzadko możemy mówić o takiej skali w kontekście elektromobilności w transporcie zbiorowym. Zwykle dyskusja toczy się wokół aut osobowych podłączonych do „wtyczki”.

Tymczasem to właśnie sektor transportu zbiorowego i ciężkiego czekają największe zmiany. Według danych Polskiej Izby Rozwoju Elektromobilności¹,pod koniec stycznia tego roku po polskich drogach jeździło ponad 700 autobusów elektrycznych. Do 2024 r. ma być ich już ponad 1300. Pozytywne skutki tych zmian odczuwalne są zarówno przez miejskich operatorów, jak i przez mieszkańców. Najbardziej oczywisty przykład – ten kto miał okazję czekać na przystanku na elektryczny autobus, czy przejeżdżać obok niego na rowerze, zapewne zwrócił uwagę na brak spalin i hałasu z silnika.

Podobnie jak w przypadku aut elektrycznych, autobusy można ładować za pomocą złącza kablowego typu CCS. Jednakże szybkie ładowanie autobusów elektrycznych najczęściej realizuje się z wykorzystaniem pantografu. Wyróżniamy tu konfiguracje  odwróconego pantografu (PantoDown), gdzie pantograf jest częścią ładowarki lub pantografu zamontowanego na dachu autobusu (PantoUp). Poza zajezdniami, ładowarki pantografowe dla autobusów instaluje się zwłaszcza na wybranych punktach trasy pojazdów. Zazwyczaj są to ładowarki dużej mocy, ponieważ autobus po przejechaniu całej linii ma krótki postój i ten niewielki odstęp czasu musi wystarczyć na naładowanie baterii zwykle na przynajmniej 100 km. Takie rozwiązanie ma kilka nieoczywistych zalet – przede wszystkim szybkie ładowarki dla ciężkich pojazdów dostarczają energię całkowicie bezobsługowo.

Ładowarka dostarczy energii, ale i danych

Ładowarki są połączone z platformą cyfrową w chmurze. Dzięki temu można monitorować ich stan w trybie 24/7, uzyskując poza danymi diagnostycznymi wszelkiego rodzaju dane statystyczne dotyczące sesji ładowania, czy też poboru mocy. Zauważamy, że klienci przykładają coraz większą wagę do takiego monitoringu. Nawet jeśli bowiem zarządzamy dużą flotą pojazdów elektrycznych, to każdy przypadek jest inny i trzeba go rozpatrywać indywidualnie.

Dokładne monitorowanie zużycia energii pozwala na jeszcze lepsze rozplanowanie punktów ładowania, co z kolei umożliwia optymalizację całego systemu ładowania i wydajną pracę floty. ABB, jako producent ładowarek, idzie o krok dalej, dostarczając urządzenia wyposażone nie tylko w systemy do zbierania danych, ale także w usługi dodatkowe, jak możliwość płatności kartą za ładowanie czy funkcję autoryzacji pojazdów.

Elektryczny transport publiczny coraz bliżej upowszechnienia

Wspomniałem o potencjale. Weźmy dla przykładu Indie, w których transport publiczny stanowi istotny wydatek w budżecie przeciętnego gospodarstwa. 75 proc. przejazdów w tamtejszym transporcie publicznym realizowanych jest za pomocą autobusów. Jednocześnie na 1000 mieszkańców Indii przypada statystycznie nieco ponad pół autobusu, a żeby skutecznie odpowiedzieć na potrzeby rosnącej populacji, do 2030 roku na indyjskich drogach powinno pojawić się aż 300 tys. nowych autobusów.

Innym przykładem może być wspomniany Katar, który modernizuje swoje elektrownie, poprawiając wydajność, obniżając emisję i oszczędzając bezcenną wodę. Elementem nowej, ogólnokrajowej strategii jest też zmiana w transporcie – do 2030 roku wszystkie autobusy publicznych operatorów w Katarze mają być elektryczne.

Zmiany technologiczne wymagają przyspieszenia, ponieważ istotne jest zarówno obniżenie emisji, które generuje sektor, jak i zredukowanie kosztów związanych z użytkowaniem silników spalinowych. Światowy Instytut Zasobów (WRI) dokonał analizy całkowitego kosztu posiadania (TCO) dwóch typów autobusu z silnikiem diesla (pojazdy 12- i 9-metrowe) oraz dwóch typów autobusów elektrycznych (z dużą baterią 320 kWh oraz małą baterią 125 kWh). Okazało się, że w przypadku e-busów z mniejszą baterią, koszt TCO w przeliczeniu na kilometr jest mniejszy niż obu typów autobusów z napędem spalinowym. W przypadku e-busa z dużą baterią, koszt TCO jest porównywalny do kosztu dużego autobusu. Co więcej – z czasem autobus elektryczny staje się coraz bardziej ekonomicznym rozwiązaniem. To znaczy na początku płacimy więcej za sam zakup pojazdu niż w przypadku autobusu spalinowego, ale dalsze utrzymanie elektryka jest samo w sobie tańsze. Konkluzja ekspertów jest prosta: wraz z rozwojem innowacji w zakresie technologii baterii i infrastruktury ładowania, porównanie całkowitych kosztów posiadania będzie wypadać jeszcze bardziej na korzyść autobusów elektrycznych². 

Zgadzam się z tą tezą. Aby przyspieszyć transformację sektora ciężkich pojazdów elektrycznych, ABB E-mobility w Krakowie nieustannie pracuje nad nowymi rozwiązaniami inteligentnego ładowania, zwiększając wydajność i obniżając koszty utrzymania – tak infrastruktury, jak i samych pojazdów. Projekt dla operatora w Katarze pokazuje, że każda kolejna taka realizacja to technologiczny krok naprzód, ale i potwierdza, że zrównoważona rewolucja ma się w najlepsze.

¹ https://pire.pl/juz-ponad-700-elektrycznych-autobusow-w-polsce/

² https://wri-india.org/sites/default/files/WRI_EBus_Procurement_Commentary_FINAL_0.pdf